Raster / Vector และ Pixel

แนวคิดและทฤษฎีพื้นฐานในการออกแบบกราฟิกไปประยุกต์ใช้ใน การทำงานด้านธุรกิจ
ภาพบนคอมพิวเตอร์ หรือกราฟิคคอมพิวเตอร์สามารถแบ่งออกได้เป็นสองประเภทคือ ภาพแบบบิตแมป (bitmap) และภาพแบบเวกเตอร์ (vector) ความเข้าใจความแตกต่างของกราฟิค ทั้งสองประเภทจะช่วยให้คุณสามารถเลือกใช้งานได้อย่างยืดหยุ่น มีประสิทธิภาพ และตรงตาม จุดประสงค์สูงสุดในการใช้งาน

พิกเซล

พิกเซล (Pixel) เป็นการผสมผสานของคำว่า “Picture” และ “element” คือหน่วย พื้นฐานของภาพ ภาพบิตแมปทุก ๆ ภาพประกอบขึ้นด้วยพิกเซล แต่ละพิกเซลจะมีลักษณะ เป็นรูปสี่เหลี่ยมที่เก็บข้อมูลของสีโดยถูกกำหนตำแหน่งไว้บนเส้นกริดของแนวแกน x และ y ในลักษณะคล้ายแผนที่ (map) นั่นจึงเป็นที่มาของคำว่าบิตแมป (bitmap) เช่น พิกเซลของ ภาพ 8 บิต จะเก็บข้อมูลของสี 8 บิต ที่จอภาพจะใช้ในการแสดงผล ดังนั้นภาพภาพหนึ่งจึงประกอบด้วยพิกเซลเล็ก ๆ จำนวนมาก ซึ่งคุณสามารถมองเห็นได้เมื่อ ขยายภาพให้มีขนาดใหญ่ขึ้น
จำนวนของพิกเซลที่แสดงต่อหน่วยของความยาวในภาพจะถูกเรียกว่าความละเอียด ของภาพ โดยปกติจะวัดเป็นพิกเซลต่อนิ้ว (ppi : pixel per inch) ภาพที่มีความละเอียดสูงจะ ประกอบไปด้วยพิกเซลจำนวนมากที่มีขนาดเล็กกว่าภาพเดียวกันที่มีความละเอียดน้อยกว่า ตัวอย่าง เช่น ภาพขนาด 1 x 1 นิ้ว ที่ความละเอียด 72 ppi จะประกอบด้วยพิกเซล 5,184 พิกเซล (ความกว้าง 72 พิกเซล x ความยาว 72 พิกเซล = 5,184) และภาพเดียวกันที่ความละเอียด 300 ppi จะประกอบด้วยพิกเซล 90,000 พิกเซลที่มีขนาดของพิกเซลเล็กกว่า (300 x 300 = 90,000) แน่นอน ว่าภาพที่มีความละเอียดมากกว่าก็จะใช้พื้นที่ในการจัดเก็บมากกว่า

ภาพบิตแมปหรือราสเตอร์

        โปรแกรมปรับแต่งภาพส่วนใหญ่ที่มีอยู่ในท้องตลาดทุกวันนี้ มักจะทำงานกับภาพแบบบิตแมป หรือที่เรียกกันว่าแบบราสเตอร์ (raster) ภาพแบบบิตแมปนี้จะใช้ กริดของตารางเล็ก ๆ ที่เรารู้จักกันดีในชื่อ "พิกเซล" (pixel) สำหรับแสดงภาพ แต่ละพิกเซล ก็จะมีค่าของตำแหน่งและค่าสีของตัวเอง ด้วยเหตุที่พิกเซลมีขนาดเล็กเราจึงเห็นว่าภาพ มีความละเอียดสวยงาม ไม่มีลักษณะของกรอบสี่เหลี่ยมให้เห็น แต่ถ้าเราขยายขนาดของภาพ ก็จะเห็นกรอบเล็ก ๆ หรือพิกเซลที่ประกอบกันขึ้นมาเป็นภาพ ดังนั้นนเมื่องคุณทำงานกับภาพแบบมิตแมป จึงเป็นทำงานกับพิกเซลเล็ก ๆ ที่ประกอบกันขึ้นมาเป็นภาพ ไม่ใช่วัตถุหรือรูปทรงที่เห็น ภาพแบบบิตแมป เป็นภาพที่ขึ้นอยู่กับความละเอียด (resolution) นั่นคือ มีจำนวนพิกเซลที่แน่นอนในการแสดงภาพ ดังนั้นจากตัวอย่างในภาพที่ 1 คุณจะเห็นว่าเมื่อภาพถูกขยาย หรือพิมพ์ด้วยความละเอียดไม่มากพอ ภาพจะสูญเสียรายละเอียด และปรากฏเป็นรอยหยักอย่างชัดเจน อย่างไรก็ตามภาพแบบบิตแมป ถือเป็นรูปแบบที่เหมาะกับภาพที่มีเฉดและสีสันจำนวนมาก เช่น ภาพถ่าย หรือภาพวาด

ภาพเวกเตอร์

ภาพแบบเวกเตอร์จะต่างจากภาพแบบบิตแมป ซึ่งคุณจะได้พบกับภาพแบบนี้บนโปรแกรม สำหรับวาดภาพเช่น Adobe Illustrator, Macromedia Freehand ภาพแบบเวกเตอร์จะประกอบด้วย เส้นสาย ลวดลายต่าง ๆ ที่สร้างขึ้นจากการคำนวณทางคณิตศาสตร์ของลักษณะทางเรขาคณิตเพื่อ สร้างรูปทรงต่าง ๆ ที่คุณเห็น ซึ่งเรียกว่าเวกเตอร์ (vectors)
ข้อดีของภาพแบบเวกเตอร์ที่มีเหนือภาพแบบบิตแมปคือ คุณสามารถเคลื่อนย้าย ปรับขนาด เปลี่ยนสี รูปทรง โดยไม่สูญเสียคุณภาพของภาพ เพราะภาพแบบเวกเตอร์ เป็นภาพที่ไม่ขึ้นกับ ความละเอียด นั่นคือสามารถปรับขนาดและพิมพ์ที่ความละเอียดใด ๆ โดยไม่สูญเสียรายละเอียด และคุณภาพ ดังนั้นภาพแบบเวกเตอร์จึงเหมาะกับภาพลายเส้นต่าง ๆ เช่น ตัวอักษร โลโก้

 

ความละเอียดของภาพ

เมื่อภาพต่าง ๆ ถูกแสดงบนจอ ขนาดของภาพที่แสดงจะถูกกำหนดโดยขนาดของ พิกเซล(pixel dimension) ของภาพ บวกกับขนาดและการตั้งค่าความละเอียดในการแสดง ผลของจอภาพ ขนาดไฟล์ของภาพถึงแปรผันตรงกับขนาดของพิกเซล ดังนั้นการแสดงภาพ เดียวกันที่จอภาพขนาดต่างกัน เช่น 14” และ 21” ซึ่งกำหนดขนาดความละเอียดในการแสดง ผลเท่ากัน เช่น 640 x 480 จะให้ภาพที่สามารถแสดงได้อย่างเต็มจอ แต่ภาพที่ปรากฏบนจอภาพ ขนาดใหญ่จะปรากฎให้เห็นเป็นพิกเซลขนาดใหญ่ขึ้น แต่เมื่อคุณกำหนดให้ความละเอียดใน การแสดงผลเพิ่มขึ้น เช่น กำหนดเป็น 800 x 600 หรือ 1024 x 768 พิกเซล คุณจะเห็นภาพที่แสดงมี ขนาดเล็กลง คุณจะเห็นแล้วว่าความละเอียดในการแสดงผลของจอภาพมีผลต่อขนาด ของภาพที่ปรากฎ สิ่งนี้จะมีผลอย่างยิ่งโดยเฉพาะภาพกราฟิคที่คุณต้องการนำไปใช้บนเว็บ เพราะ ผู้ใช้แต่ละคนมีขนาดจอภาพ และการตั้งค่าความละเอียดในการแสดงผลที่ต่างกัน การกำหนด ขนาดและความละเอียดของภาพ 1024 x 768 พิกเซล ภาพของคุณจะสามารถแสดงบนจอภาพของ ผู้ใช้ที่มีขนาดเดียวกัน และกำหนดขนาดความละเอียดเท่ากัน แต่ถ้าภาพของคุณต้องไปแสดงบนจอ ภาพขนาด 14” ที่กำหนดความละเอียด 640 x 480 ปัญหาเรื่องขนาดของไฟล์จะเกิดขึ้นทันที